თბილისში სომხური საზოგადოების თემა ხშირად გამხდარა ცხარე განხილვებისა და მწვავე კრიტიკის საგანი. ამ საზოგადოების პრობლემის წრე მოიცავს ისეთ სფეროებს, როგორიცაა განათლება მშობლიურ ენაზე, სადავო ეკლესიების დაბრუნება, მიგრაცია, ასიმილაცია და სხვა. მაგრამ მიუხედავად იმისა, რომ საზოგადოების წევრთა რაოდენობა ოთხმოცი ათასს აღწევს, დედაქალაქის სომხური მოსახლეობა ნაკლებად ზრუნავს თავისი ინტერესების დაცვაზე. როგორ აღნიშნავენ ადგილობრივი სომეხი აქტივისტები, საზოგადოებრივ-პოლიტიკური აქტივობის მხრივ სომეხი საზოგადოება არ გამოირჩევა.

სომხური თემის აქტივობაზე დადებით ასპექტში ვერაფერს ვიტყვი. რაღაც ღონისძიებების დროს, რომლებიც ეხება საზოგადოების (თემის) ცხოვრების სხვადასხვა სფეროს, იკრიბება ასი-ასორმოცდაათი ადამიანი, რაც ძალიან ცოტაა თბილისში სომეხთა რეალურ რაოდენობასთან შედარებით. მაგალითად ,24 აპრილს (სომეხთა გენოციდის მსხვერპლთა ხსოვნის დღე-ავტორის შენიშვნა) იკრიბება ყველაზე ბევრი 500 ადამიანი.ეს, შეიძლება ითქვას, არის მუდმივი აქტივი, სადაც ჩვენ ყველანი ერთმანეთს ვიცნობთ, მაგრამ დანარჩენ სომხებს, რომელთა რიცხვიც უზარმაზარია არ ვიცნობთ. ისინი ყველანი თავისათვის ცხოვრობენ საკუთარი პრობლემებით, არ სურთ საზოგადოებრივ მოღვაწეობაში ჩართვა - თქვა "ჯორჯიან თაიმსისთან" ინტერვიუში სომეხმა აქტივისტმა ირინა აგაჯანოვამ და დემონსტრირება გაუკეთა სამ ენაზე გამოცემულ ჟურნალს თბილისში მოღვაწე სომეხ მხატვრებზე.

სომეხთა პასიურობის მიზეზად ირინა ასახელებს იმ შიშს, რომელიც "მათში გენეტიკურად არსებობს ". ბევრი არ აწერს ხელს იმ ყოველწლიურ მიმართვაზე პარლამენტისადმი, რომლითაც მოითხოვენ საქართველოს მხრიდან აღიარებას 1915 წელს ოსმანთა იმპერიაში სომხების გენოციდისა. "საზოგადოების პრობლემებით რეალურად დაკავებული არიან ერთიდაიგივე ადამიანები, რომლებიც ერთმანეთს კარგად იცნობენ ,ეს წრე ზოგჯერ ფართოვდება, მაგრამ უმნიშვნელოდ - აღნიშნა მან.

სჯერათ თუ არა სომხებს ქართული ოცნების? მისი აზრით სომხებს არ გააჩნიათ შეკრების ადგილი. "მათ უნდათ ერთმანეთთან შეხვედრა, საუბარი მსოფლიოში გამოჩენილ სომხებზე და ა.შ . ისევ და ისევ ერთიდაიგივე კონტიგენტი იკრიბება ეკლესიის ეზოში და მსჯელობენ სხვადასხვა ყოფით თუ პოლიტიკურ თემებზე. უკანასკნელი წლების განმავლობაში ეკლესიის ეზო გადაიქცა სომეხთა თავშეყრის ადგილად. სულაც არ არის აუცილებელი რომ ყველა იყოს მორწმუნე. ისინი მოდიან ეკლესიის ეზოში ერთმანეთთან ურთიერთობის მიზნით, განიხილონ უკანასკნელი სიახლენი. ბევრს შეუძლია ეკლესიაში არც კი შევიდეს - აღნიშნა მან. ბოლო წლებში შეიმჩნევა ტენდენეცია იმისა, რომ სომხები ხდებიან სახელმწიფო მართმადიდებლური ეკლესიის მიმდევარნი. ხშირად ისინი ახლომდებარე ქართულ ეკლესიაშიც დადიან და მათთვის სულერთია სად ილოცებენ. მათი ასეთი გულგრილობა თემის ცხოვრებისა და საკუთარი უფლებების დაცვის მიმართ მოწმობს იდენტურობის კრიზისზე. ერთმა ადგილობრივმა სომეხმა ქალმა ჩვენთა შეხვედრისას თბილისში განაცხადა: "სტალინის დროს ჩვენ გადაგვასახლეს ციმბირში, სადაც მე გავიზარდე და შევისწავლე რუსული ენა. სტალინის გარდაცვალების შემდეგ ჩვენ დავბრუნდით თბილისში. შედეგად მე გავხდი რუსულ ენაზე მოსაუბრე სომეხი, რომელიც ცხოვრობს თბილისში და არ ფლობს მშობლიურ ენას" .

ასეთი მაგალითი სომხებს შორის უამრავია, რაც დამკვირვებელთა აზრით, არის ყველა იმ პრობლემის საფუძველი, რომელიც ეხება მათ გულგრილობას ცხოვრებისადმი. როგორც აღნიშნავენ ადგილობრივი სომხები, აქ არანაკლებ მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ქართული საზოგადოების ნეგატიური დამოკიდებულობა ნაცუმცირესობათა პრობლემების მიმართ. ამას ემატება ხელისუფლების ის პოლიტიკა, რომელიც მიმართულია "არასასურველი ელემენტების გამოდევნისკენ ან ასიმილაციისკენ.

დგას სომხეთსა და საქართველოს შორის ეკლესია? იდენტურობის თვალსაზრისით ქალაქი, რასაკვირველია, კარნახობს თავის წესებს. აქ ბევრი ზღვარი იშლება და შეუძლებელია იდენტურობის ადვილად შენარჩუნება. მიუხედავად ამისა, არის დღეს ქალაქში უბნები (მეტრომშენი, ელია, ავლაბარი, ვარკეთილი) სადაც მოსახლეობის უმრავლესობა სომეხია, მაგრამ მათ არა აქვთ არც ერთი სომხური სკოლა. სკოლები იყო, მაგრამ უკანასკნელი ათი წლის მანძილზე ისენი დახურეს - განაცხადა "ჯორჯიან თაიმსის " კორესპოდენტთან საუბარში საზოგადოებრივი ორგანიზაციის "საქართველოს სომხური თემის " წარმომადგენელმა სანდრო ოგანოვმა. ოგანოვი, მიახედავად თავისი ახალგაზრდული ასაკისა უკვე რამდენიმე წელია აქტიურად მონაწილეობს თემის ცხოვრებაში. ის დეტალურად მოგვითხრობს ადგილობრივი სომხების იმ პრობლემებზე, რომელთაც, მისი აზრით, ერთ ახსნამდე მივყევართ: საუბარია საქართველოს მოქალაქეობის მქონე სომეხთა ელემენტარული უფლებების ეფექტური დაცვის უზრუნველყოფაზე. პოლიტიკური ნების არსებობის შემთხვევაში აღნიშნული პრობლემების მოგვარება სწრაფად შეიძლება, ვინაიდან ჩვენ არაფერს ახალს არ ვითხოვთ". გარდა ამისა სანდროს აზრით,ქართული საზოგადოება არ აღგვიქვამს ჩვენ თანასწორ უფლებიან მოქალაქეებად და ასეთ განწყობებს მხარს უჭერენ გარკვეული ძალები.

ასეთი გაუსაძლისი დამოკიდებულება, რასაკვირველია, თავის კვალს ტოვებს ოთხმოციათასიან თემზე,რომლის რაოდენობა ყოველწლიურად მცირდება მიგრაციის გამო, ან საერთოდ არ სურთ თავიანთი სომხური წარმომავლობის გახსენება. ამის გამო ბევრი იცვლის გვარს, ან ირჩევს თავიანთი შვილებისთვის ისეთ სახელებს (დავითი, გოგი, გიორგი), რომ მათი სომხური წარმოშობა თვალში საცემი არ იყოს.

"იქმნება ისეთი სიტუაცია, რომ უმჯობესია დამალო შენი სომხური წარმომავლობა, ვიდრე აღიარო იდენტურობა და შენს თავზე აიღო გარკვეული პასუხისმგებლობა. ნაცუმცირესობათა შორის ყველაზე დიდ თავდასხმებს განიცდიან სომხები, ვინაიდან სომხური თემი ყველაზე დიდია თბილისში - აღიარა ოგანოვმა. ის გაოცებულია, რომ სომეხ უმცირესობათა მიმართ სახელმწიფოს პოლიტიკა დამოკიდებულია სომხეთთან ურთიერთობაზე, "თუმცა ასე არ უნდა ხდებოდეს'.

წინ »

კოდი დღიური